در این مقاله سعی دارم یکی از تجربیات خودم را با شما به اشتراک بگذارم.پس لازم است بدانید که این مقاله بر اساس یک تجربه فردی به نگارش درآمده نه یک فکت علمی که تحقیقاتی روی آن انجام گرفته است.

در یکی از مسابقات قهرمانی کشور جوانان که در شهر مراغه انجام می شد تیمهای اراک و تهران برای رسیدن به فینال ،قبل از شروع رقابتها بخت اول بودند و پس از آنها تیم چهارمحال و بختیاری قرار داشت.با انجام بازیهای دور مقدماتی و نگاهی به نتایح تیمها این موضوع بیشتر آشکار شد.

در دور نیمه نهایی تیم اراک ،تیم تهران را شکست داد و در بازی با چهار محال و بختیاری تا اواسط نیمه دوم بازی مساوی بود و در اواخر بازی موفق به پیروزی شد و به فینال رفت. اما تیم تهران با وجود برتری کامل در بازی یک گل از حریف دریافت کرد و با اینکه حملات متعددی را روی دروازه تیم چهارمحال و بختیاری انجام داد ولی نتوانست به گل برسد و مغلوب شد. در بازی فینال ما طبق نقشه قبلی همان توپ اول را از وسط زمین به سمت دروازه حریف پرتاب کردیم و گل شد و بازی را به آسانی برنده شدیم.

•  ولی موضوع چه بود؟

ما در بازی اولی که با تیم چهارمحال و بختیاری دا شتیم در نیمه اول سعی می کردیم توپ را تا جایی که می توانستیم به دروازه حریف نزدیک کنیم و سپس اقدام به شوت زنی به سمت دروازه آنها نماییم.تعداد زیادی از این پرتابها خوب و عالی بودند به نحوی که بعضی از آنها با سرعت مناسب به گوشه های دروازه حریف زده شدند ولی در کمال تعجب دروازه بان حریف تمام آنها را مهار یا منحرف کرد. در نیمه دوم شوتها را با فاصله بیشتری به سمت دروازه زدیم وتوانستیم به گل برسیم. در بازی فینال نیز با گلی که از همان ابتدا از وسط زمین زدیم ،تمرکز تیم حریف را بهم ریختیم و به آسانی پیروز شدیم.

ولی تیم تهران با وجود برتری کامل در بازی مقابل تیم چهارمحال و بختیاری،اصرار داشت شوتهای خود را از نزدیکترین فاصله ممکن به سمت دروازه حریف بزند و تاپایان بازی این کار را ادامه داد ولی با وجود حملات پرتعداد نتوانست به گل برسد.

• دلیل چه بود؟

شکی نیست که استراتژی تیم چهار محال و بختیاری ،دفاع فشرده و متمرکز برای گل نخوردن و استفاده از ضدحملات یا اتفاقات بازی برای به گل رسیدن بود.اما از این نکته نیز نمی توان چشم پوشی کرد که بسیاری از شوتها از خط دفاعی این تیم عبور می کرد و دروازه بان آنها این شوتها را مهار می کرد. ولی نکته اصلی این است که چرا دروازه بان این تیم مهارت کمتری در دفع توپهایی که ازفاصله دورتر زده می شدند داشت؟

فاکتورهای متعددی برای ارزیابی یک دروازه بان باید مدنظر قرار گیرد ولی در ادامه قصد دارم دو فاکتور تاثیر گذار و پررنگ در موضوع بالا را برر سی کنم

دو فاکتور مورد نظر که در مهار پرتابها به سمت دروازه نقش دارند عبارتند از: ری اکشن یا واکنش غیر ارادی در برابر شوتها با فاصله کم و نزدیک به دروازه که معمولا در فواصل نزیک به دروازه نقش ایفا می کنند و واکنش ارادی که در مهار شوتها و پرتابهای با فاصله بیشتر نقش دارند.

اگر فاصله پرتاب کننده کم باشد و سرعت توپ وی بالا باشد ،دروازه بان برای مهار شوت وی نمی تواند به واکنش ارادی خود تکیه کند.در این زمان دروازه بان برای مهار توپ از ری اکشن غیر ارادی بهره می برد و برای مهار شوت حریف مغز او واکنشی غیر ارادی و در حد چند صدم ثانیه از خود بروز می دهد.این واکنش بستگی خیلی زیادی به تجربه دروازه بان و تجزیه و تحلیل مغز وی از نوع شوت ،دست شوت کننده،زاویه شوت و… و همچنین موقعیتهای مشابه قبلی دارد.به همین دلیل تمرینات بیشتر و قرار گرفتن در معرض موقیتهای متنوع شوت زنی مغز را برای مواجهه با موقعیتهای مشابه کارامدتر می سازد.

ولی در پرتابهای با فاصله بیشتر که دروازه بان زمان لازم برای واکنش ارادی به توپ را دارد ،دروازه بانها بیشتر از فاکتور واکنش ارادی برای مهار ضربه حریف استفاده می کنند.

در واقع هرچه فاصله شوت از دروازه بیشتر باشد و سرعت پرتاب کمتر باشد،فاکتور واکنش ارادی در مهار پرتاب موثر تر است.البته باید به این موضوع هم توجه کرد که ژنتیک فرد نیز در قویتر یا ضعف تر بودن این فاکتور ها در هر دروازه بان موثر است ،به طوری که هر فرد به طور خدادادی در یکی از این فاکتور ها عملکرد بهتری دارد.با تمرینات متنوع و مهار پرتابهای مختلف می توان این فاکتور ها را بهبود بخشید.

به هرحال با توجه به مطلب بالا می توان پی برد که دروازه بان تیم چهارمحال و بختیاری در مهار توپهای نزیک بسیار بهتر عمل می کرد و واکنش های غیر ارادی خوبی داشت ولی در مهار توپهایی که نیاز به واکنش ارادی داشت ضعیف بود و ما از این نکته استفاده کردیم و با زدن شوتهایی با فاصله بیشتر به گل رسیدیم.نکته قابل تامل اینکه و قتی دروازه بانی گل دریافت می کند ،تمرکز خود را از دست میدهد و حتی در فاکتورهایی که قوی است نیز افت می کند.